Ballonvaren is een hele bijzondere manier van luchtvaart. Ballonvaren wordt recreatief beoefend maar er worden ook wedstrijden mee gehouden.

Heteluchtbalonnen zie je op mooie zonnige dagen nog wel eens aan de horizon, rustig zwevend in de lucht. In de verte soms een kleine ontbranding van wat vuur te zien, waarmee de ballon op de juiste hoogte wordt gehouden.

Ballonvaart heeft vele evenementen waar je zowel aan kunt deelnemen als waar je als toeschouwer de vele luchtballen kunt bewonderen.

Op onze pagina vind je basisinformatie over de sport en recreatie die draait om ballonvaren.

De heteluchtballon werd voor het eerst gedemonstreerd door de broers Joseph en Étienne Montgolfierop. Op 4 juni 1783 lieten ze een onbemande luchtballon op die van papier met een brandwerenede laag erop was gemaakt. Deze ballon behaalde een afstand van 2 kilometer voor het weer neerkwam.

Bijna een jaar later, op 19 maart 1784, werd de eerste ballonvlucht in Nederland georganiseerd. Een zelfgemaakte luchtballon, met daaraan een vogel in een kooi vloog over 15 kilometer van Groningen naar Drenthe.

De eerste werkelijk bemande ballonvaart vond plaats op 21 november 1783, uitgevoerd door twee Fransen, Jean-François Pilâtre de Rozier en François Laurent d'Arlandes. Het was een begin van een nieuw tijdperk voor het verkennen van de lucht door de mens.

De luchtballon heeft wetenschappelijk veel kunnen betekenen, bijvoorbeeld onderzoeken naar de hogere atmosferen in de lucht, en zelfs onbemande balonnen die tot de grenzen van de ruimte zijn gekomen.

Een luchtballon heeft geen stuur en kun je eigenlijk ook niet zelf besturen. Een luchtballon vaart namelijk mee op de windrichting waarin het zich bevindt op dat moment.

Het sturen van de koers van een luchtballon gebeurt dan ook door de windrichting en windsnelheid te weten. Het manoevreren door de lucht kun je doen door gebruik te maken van verschillende windrichtingen die op verschillende hoogtes in de lucht aanwezig is.

Zo kun je bijvoorbeeld op een bepaalde hoogte naar het zuiden worden geblazen, maar als je een stuk hoger bent, meedraaien met de windrichting die op die plek naar het westen waait.

Kennis van meteorologie is, naast andere vaardigheden, dan ook belangrijk als je zelf met ballonvaren aan de slag wil gaan en de spelregels en wetenschappelijke uitgangspunten te kennen die ermee te maken hebben.

Om zelf te mogen ballonvaren heb je een brevet nodig. Dit brevet haal je door een aantal theorie examens af te leggen en een praktijk examen af te leggen.

De vakken die je krijgt bij het theorie-examen zijn o.a: Meteorologie, Communicatie, Navigatie, Voorschriften, Materialen en Human Performance.

Om praktijkexamen te kunnen doen begin je eerst met lessen en minimaal 12 luchtvaarten in een wat kleinere ballon onder begeleiding van een instructeur. Je moet minimaal 16 uur in de lucht gemaakt hebben. Ook moet je daarnaast een solo ballonvaart hebben gemaakt van minimaal een half uur. In de praktijk moet je rekening houden met ongeveer 35 lesvaarten voordat je goed genoeg bent om een praktijkexamen te doen.

Naast het genoemde theorie en praktijkgedeelte hoort ook een uitvoerige medische keuring bij de opleiding en moet je een specifiek examen afleggenn wat een LPE test heet. Dit is een Engelse vaardigheidstest in radio en telefonie zodat je kunt communiceren met o.a. luchtvberkeersleiding.

Er worden in Nederland verschillende ballonevenementen gehouden, we noemen er een paar zoals: De Brabantse Ballonfeesten, de Friese Ballonfeesten, Ballonfiësta in Barneveld, Breda Ballon Fiësta in Breda, Eindhoven Ballooning, het Ballonnenfestival in Hardenberg. Kijk voor actuele evenemten en exacte data jaarlijks in de lokale evenementenagenda's.

Wedstrijdvaren is weer een hele andere tak van sport. Hierbij wordt meestal gebruik gemaakt van wat slankere ballonen die wat sneller kunnen stijgen en dalen. Er wordt in het wedstrijdvaren gebruik gemaakt van computers om zo goed mogelijk te kunnen navigeren.

GPS is tijdens deze wedstrijden gebruikt om te kunnen navigeren, maar ook om de resultaten achteraf inzichtelijk te krijgen, te kunnen meten, en de prestaties voor de eindresultaten te kunnen bepalen.

Hieronder een aantal leuke weetjes over heteluchtballonnen.

Een ballon drijft zoals gezegd gewoon met de wind mee. Om die reden is het aan boord van een ballon (in de mand) windstil. Je kan in een ballonmand dan ook vrij probleemloos een krant lezen of een navigatiekaart uitvouwen. Door het gebrek aan het voelen van de wind hoef je je hier dan ook niet perse specifiek op te kleden.

Het officieel geregistreerde hoogterecord met een luchtballon is 21.291 meter (ruim 21 kilometer hoog). Deze hoogte werd bereikt door de Indiase zakenman Vijaypat Singhania. De cabine onder de ballon was van aluminium en afgesloten zodat deze verwarmd kon worden en zuurstofvoorziening had. Zijn ballon was maar liefst 48 meter hoog.