Turnen of toestelturnen is een sport wat onder de hoofdnoemer gymnastiek. Turnen wordt ook wel de artistieke gymnastiek genoemd. Deze staat naast andere gymnastiekvormen als de ritmische gymnastiek, trampoline, arobics en acrobatische gymnastiek.

Hoewel turnen al beoefend werd in in het oude Griekenland, maar ook China, Egypte en in het Romeinse rijk, zijn de huidige basisvormen en turntoestellen ontwikkeld door Friedrich Ludwig Jahn. In 1811 opende hij de eerste turnhal in Berlijn.

De eerste turnvereniging in Nederland is opgericht in 1830. Op 15 maart 1886 werd het Nederlandse Gymnastiek Verbond opgericht. Inmiddels gaat dit verder onder de naam Koninklijke Nederlandse Gymnastiek Unie (KNGU).

Er zijn 6 verschillende onderdelen voor het herenturnen en 4 verschillende voor het damesturnen. De onderdelen die voorkomen bij het turnen zijn, in olympische volgorde, de volgende:

Heren

• Vloer
• Paardvoltige
• Ringen
• Sprong
• Brug met gelijke liggers
• Rekstok

Dames

• Sprong
• Brug met ongelijke liggers
• Evenwichtsbalk
• Vloer

Sprong en vrije oefening op de vloer bestaan voor dames en heren. Het klassieke paard is sinds 2002 vervangen door de pegasus, vanwege de moeilijkheidsgraad van sprongen in combinatie met veiligheid.

De vloer oefeningen zijn tussen dames en heren anders doordat de dames hun oefening doen op muziek en de heren niet. De oefening duurt maximaal 1 min 30 sec.

Turnen is in pricipe een pure individuele sport. Wel is het zo dat individuele scores in sommige teamverbanden worden opgeteld.

In basis worden de onderdelen op grotere toernooien zoals de olympische spelen als volgt gehouden: Onderdelen (los), Meerkamp (alle onderdelen en een totaalscore), Team meerkamp (alle onderdelen in teamverband).

Door deze opzet zijn er voor individuele sporters op een enkel onderdeel medailles te verdienen, maar ook voor goede prestaties op alle onderdelen. Er zijn dan ook vaak specialisten die vooral op één onderdeel uitblinken. Denk bijvoorbeeld aan Epke Zonderland die op de Olympische Zomerspelen van 2012 in Londen goud won op het onderdeel rekstok. In 2013 en 2014 werd hij hier tevens wereldkampioen in.

Naast de eerder genoemde prestaties van Epke Zonderland in 2012, was 2016 voor het damesturnen een bijzonder gouden jaar op meerdere manieren.

Er was de ongekende prestatie op de olympische spelen in Rio de Janeiro van Sanne Wevers op de evenwichtsbalk, waar ze maar liefst goud won door alle topconcurenten voor te blijven met een prachtige oefening.

In de meerkamp finale gooide Eythora Thorsdottir hoge ogen door in de top 10 te eindingen. Tot slot had de Nederlandse ploeg een dusdanige goede ploeg dat ze ook een plekje veroverde in de landenfinale.

De Nederlandse vrouwenploeg bestond in Rio uit de volgende personen: Céline van Gerner, Vera van Pol, Eythora Thorsdottir, Lieke Wevers, Sanne Wevers.

Nederland heeft in totaal 3 gouden medailles ooit gewonnen voor het turnen op de olympische spelen. Naast Sanne en Epke was er in 1928 een turnteam wat goud won. Anna Polak nam daar namens Nederland de gouden medaille in ontvangs voor de dames turnploeg. Deze dames waren de eerste Nederlandse vrouwelijke Olympische kampioenen.

Schrijnend is dat 4 van de 5 deelnemers in deze ploeg (die allen van joodse afkomst waren) tijdens de 2e wereldoorlog zijn vermoord in 1943 in de concentratiekampen Sobibor en Auschwitz. Dit waren Estella Agsteribbe, Anna Polak, Helena Nordheim, Judikeje Simons. Ook hun coach, Gerrit Kleerekoper is op dezelfde wijze omgekomen. Elka de Levie is de enige kampioene uit de ploeg die de vernitigingskampen heeft overleeft.